+32 (0)3 658 80 87 | info@oogartsenpraktijkschoten.be Afspraak maken

Glaucoom

Glaucoom is een oogaandoening die wordt gekenmerkt door een combinatie van een verhoogde oogdruk, het versneld afsterven van de oogzenuw en, als gevolg hiervan, gezichtsveldverlies.

Glaucoom komt slechts zelden onder de leeftijd van 40 jaar voor en verloopt meestal ook heel traag. Maar de schade is onomkeerbaar en in de beginfase merkt men geen verlies van zicht op.

Indien de diagnose van glaucoom tijdig wordt gesteld is het mogelijk om de verdere evolutie af te remmen.

Hoe ontstaat glaucoom?

In een normaal oog is er een constante aanmaak en afvoer van kamervocht (niet te verwarren met het traanvocht). Dit vocht heeft enerzijds een voedende functie en anderzijds houdt het de oogbol onder een constante druk. Het kamervocht wordt aangemaakt door de klieren van het corpus ciliare en gaat via de pupilopening naar de voorkamer waar het vervolgens verdwijnt via afvoerkanaaltjes in het trabeculum. Bij glaucoom zal het evenwicht tussen aanmaak en afvoer worden doorbroken met oogdrukstijging en schade ter hoogte van de oogzenuw tot gevolg . 

Risicofactoren

Hoewel de oogdruk de belangrijkste risicofactor is voor het ontstaan van glaucoom, is het niet de enige. Ook factoren als leeftijd, ras, bijziendheid, diabetes en een familiale voorgeschiedenis zijn bepalend voor het risico.

Men raadt dan ook aan om vanaf 40 jaar elke twee jaar de oogdruk te laten controleren (jaarlijks bij een familiale voorgeschiedenis) en jaarlijks vanaf de leeftijd van 65 jaar.
Bij primair open hoek glaucoom is de productie van het kamervocht te hoog of de afvoer ervan te laag, zodat de oogdruk binnen in het oog stijgt. Deze oogdrukstijging veroorzaakt een verminderde bloeddoorstroming ter hoogte van de oogzenuw en op die manier ontstaat ter hoogte van de oogzenuw een tekort aan zuurstof en voedingsstoffen. Dit leidt op zijn beurt tot schade en afsterven van de zenuwbanen in de oogzenuw en tot gezichtsveldverlies.

Bij secundair open hoek glaucoom is er een duidelijk aantoonbare oorzaak die aanleiding geeft tot een verhoging van de oogdruk en zo leidt tot schade van de oogzenuw en verlies van perifeer gezichtsveld. Mogelijke oorzaken kunnen zijn:
- Trauma
- Medicatie zoals het (langdurig) gebruik van cortisone
- Neovascularisatie (de vorming van ongewenste en schadelijke bloedvaten) in kader van diabetes of na een vasculair insult
- Pigmentdispersie en pseudo-exfoliatie waarbij respectievelijk een schilferachtig materiaal of pigmentcellen de natuurlijke afvoer ter hoogte van het trabeculum blokkeren.
- uveïtis gaat vaak gepaard met een verhoogde aanmaak van kamervocht en het belemmeren van de natuurlijke afvoer en dient vaak langdurig te worden behandeld met cortisone.

Bij patiënten met een primair gesloten hoek glaucoom is de afvoer van het kamervocht door de pupilopening belemmert. Dit komt voornamelijk voor bij volwassenen die verziende zijn. De oogdruk bij deze vorm van glaucoom is meestal met tussenpozen verhoogd, waarbij men spreekt van drukpieken Deze drukpieken kunnen onopgemerkt optreden of aanleiding geven tot tijdelijk wazig zicht, hoofdpijn of misselijkheid.

Acuut gesloten hoek glaucoom komt relatief zelden voor maar kan op enkele uren tijd een extreme oogdrukstijging geven (tot ver boven de 50mmHg ). Dit gaat gepaard met een plots verlies van zicht en hevige pijn en misselijkheid. Niet zelden belanden deze patiënten op de spoedafdeling. Een snelle en correcte behandeling dient te worden ingesteld om permanent verlies van zicht te voorkomen.

Door een preventief onderzoek van het oog, gonioscopie genaamd, kunnen patiënten met aanleg voor acuut gesloten hoek glaucoom tijdig worden opgespoord. Dankzij een preventieve laserbehandeling of laser iridotomie, waarbij door middel van laserstralen een klein gaatje wordt gemaakt in de iris, wordt het risico op acuut gesloten hoek glaucoom verwaarloosbaar klein gemaakt. Deze behandeling is pijnloos en wordt ambulant en aan beide ogen tegelijk uitgevoerd. Omdat ze een tijdelijk verminderd zicht geeft, voorziet men best een chauffeur.

 

diagnose

De diagnose van glaucoom wordt gesteld aan de hand van verschillende onderzoeken.

De meting van de oogdruk, met de luchtpuff of met een contactmeting, en het nazicht van de oogzenuw wordt standaard uitgevoerd bij elke consultatie.

Indien nodig wordt een OCT scan van de oogzenuw uitgevoerd. Hiermee kan men zeer vroegtijdig glaucoom ontdekken of nagaan of een gekend glaucoom al dan niet stabiel is gebleven.

Ook het onderzoek van het gezichtsveld door middel van automatische perimetrie (Octopus) helpt ons bij de diagnose en opvolging van glaucoom.
 
Als de diagnose van glaucoom wordt gesteld of als er een sterke verdenking bestaat dat glaucoom zich zal ontwikkelen, zijn er verschillende behandelingsmogelijkheden.

Elke vorm van behandeling zal tot doel hebben om de oogdruk te verlagen en zo de verdere ontwikkeling van glaucoom tegen te gaan.

Het is echter niet mogelijk om het gezichtsveldverlies dat de glaucoom heeft veroorzaakt opnieuw ongedaan te maken.

In de meeste gevallen zal met behulp van oogdruppels de oogdruk voldoende verlaagd kunnen worden om op die manier de verdere ontwikkeling van glaucoom te stoppen. Er bestaan verschillende soorten van oogdrukdalende oogdruppels, elk met hun eigen werking en ook hun mogelijke bijwerkingen.

Meestal zal een proefbehandeling met druppels uitwijzen of deze de oogdruk voldoende doen dalen en of ze goed worden verdragen. Soms zijn meerdere proefbehandelingen nodig of moeten meerdere druppels in combinatie worden gebruikt  om tot een doeltreffende behandeling te komen die door de patiënt goed wordt verdragen.

Indien na verloop van tijd de oogdrukdalende druppels hun kracht verliezen, kan worden overgeschakeld naar een ander type oogdrukdalende druppels.

Door middel van laserstralen kan de werking van de afvoerkanaaltjes verbeterd worden, zodat er meer kamervocht wordt afgevoerd. Deze behandeling, laser trabeculoplastie genaamd, kan worden uitgevoerd in combinatie met het gebruik van oogdruppels of wanneer de oogdruppels onvoldoende effect hebben op de oogdruk. Deze laserbehandeling gebeurt op ambulante wijze en houdt geen risico's in voor het zicht. Meestal is het effect van deze behandeling slechts tijdelijk (maximum enkele jaren). Een laser trabeculoplastie mag niet verward worden met de laser iridotomie, de laserbehandeling die wordt uitgevoerd ter preventie van gesloten hoek glaucoom.
Een diode laser cyclodestructie gaat de productie van het kamervocht maximaal verminderen en wordt uitgevoerd bij patiënten met  vergevorderd glaucoom of ter controle van pijnlijke oogdrukstijging.

Wanneer het glaucoom reeds te ver gevorderd is en oogdruppels of een laserbehandeling onvoldoende effect hebben, kan een operatieve ingreep noodzakelijk zijn om het zicht te redden. Er bestaan verschillende soorten van oogdrukdalende operaties. Bij sommige ingrepen wordt een stent of een tube ingeplant om het kamervocht beter af te voeren, bij een andere ingrepen (Trabeculectomie) wordt een inwendige opening gemaakt die het kamervocht afvoert en zo de oogdruk te doen dalen.

Een oogdrukdalende operatie gebeurt meestal onder lokale verdoving. Zoals bij elke operatie, kunnen er zich complicaties voordoen (infectie, versneld ontwikkelen van cataract, verlies van gezichtsvermogen).

Het effect van een glaucoomoperatie op de oogdruk is meestal voor meerdere jaren. Slechts zelden moet een nieuwe operatie worden uitgevoerd.